يکشنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ - 
گنجینه علم و فلسفه؛
میرشمس‌الدین ادیب سلطانی، نویسنده و مترجم متون ادبی و فلسفی، پنجشنبه ۲۰ مهر در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت. او که به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، یونانی باستان، عربی، ایتالیایی، روسی، عبری، ارمنی، لاتین، پهلوی، اوستایی و زبان‌های پارسی میانه و باستان مسلط بود، آثار ترجمه‌شده را مستقیما از زبان مبدا به زبان فارسی برگردانده است. میرشمس الدین ادیب سلطانی تالیفات متعددی به زبان فارسی و انگلیسی داشت و آثار وی مشهور به استفاده گسترده از واژگان فارسی و بهره جستن از پارسی باستان، پارسی اوستایی و پارسی میانه بود.
کد خبر: ۳۹۲۴۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۲۴
ریچارد داوکینز و پندار خدا
یکی از جریان‌های فکری معاصر که در محافل دانشگاهی و روشنفکری جهان بسیار تأثیرگذار بوده و در گسترۀ وسیعی تبلیغ و ترویج می‌شود جریان موسوم به “الحاد نوین” یا “خداناباوری جدید” یا “اتئیسم نو” است. در آغاز لازم است به تاریخچۀ این تفکر “بی‌خدایی جدید” (New Atheism) اشاره شود تا باب آشنایی با این جریان فلسفی- الهیاتی (و در واقع ضد الهیاتی و ضد دینی) هر چه بیشتر گشوده گردد و به فهمی درست از ان نایل آییم.
کد خبر: ۳۶۶۶۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
سیدمصطفی محقّق داماد؛
آنچه در پی می‌آید، سحنرانی آیت الله آقای دکتر سیدمصطفی محقق داماد عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در مدرسه عالی شهیدمطهری است که به مناسبت روز جهانی فلسفه (۱۹ آبان ۱۴۰۰) ایراد شده است.
کد خبر: ۳۶۵۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
دکتر رضا داوری اردکانی؛
رضا داوری اردکانی بیان کرد: در صورتی می‌توان از صلح و اصلاح جهان چشم پوشید که مهر و دوستی و امید یکسره مغلوبِ کین و دشمنی و نومیدی شده باشد. به نظر نمی‌رسد که درگیری‌های جهان و نزاع‌ها و کشمکش‌های درونی آدمیان هرگز به غلبه قطعی کین بر مهر بینجامد. پس امید می‌تواند محفوظ باشد که آدمی در نسبتی که با مبدأ دارد از گذرگاه سخت و تنگنای قهر کنونی بگذرد و به تعبیر حافظ عالمی دیگر و آدمی دیگر پدید آید.
کد خبر: ۳۶۲۸۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۶
عبدالله افراسیابی؛
دگماتیسم به مثابه تصلب و تعصب محض مطلق و غیر معقول فکری و ذهنی است و تفکر و تعقل و انتقاد منصفانه و منطقی را برنمی تابد در تعارض و تناقض با آزاداندیشی و منطق و عقل و سیالیت و دینامیسم و ترانسفوریسم علمی و فلسفی می‌باشد.
کد خبر: ۳۶۰۴۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۲
توصیه‌های تاریخی هگل؛
هگل به دنبال نقد رابطه و مناسبات میان حکومت و شهروندان جدید بود به این معنا که اطاعت بنده بی قدرت و نامستقل از ارباب و حاکم با قدرت، فرجام و دوامی خوبی نخواهد داشت و زمانی یک سیستم اخلاقی و با ثبات است که انسان‌های مستقل و آزاد، از آن اطاعت کنند.
کد خبر: ۳۵۶۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۷
نظریه همه جاندارانگاری؛
عقل سلیم (common sense) می‌گوید فقط اشیای جاندار زندگی درونی (inner life) دارند: خرگوش‌ها، ببر‌ها و موش‌ها واجد احساسات، دریافت‌های حسی و تجربه هستند؛ حال آنکه میز‌ها و سنگ‌ها و مولکول‌ها چنین احساساتی ندارند. همه‌جاندارانگاری (panpsychism) این دریافت عقل سلیم را رد می‌کند. براساس همه جاندارانگاری، کوچک‌ترین ذرات مانند الکترون‌ها و کوارک‌ها واجد نوع ابتدایی‌ای از تجربه هستند. یعنی یک الکترون هم زندگی درونی دارد.
کد خبر: ۳۴۷۶۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۳۱
نقد«تاریخ فلسفه معاصر غرب»؛
کرباسی‌زاده گفت: تاریخ فلسفه نوشتن کار ساده‌ای نیست. در تاریخ عمومی موادی که مورخ برای بازسازی و روایت تاریخ می‌خواهد رخداد‌هایی در گذشته‌اند که متنوع و بی‌شمارند و مورخ باید به واسطه گزارش‌های موجود در اسناد تاریخ از میان آن‌ها گزینشی انجام دهد.
کد خبر: ۳۴۰۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۳
توئیت نکن؛
روح برتراندراسل در پاسخ به توئیت حداد عادل در خصوص ترجمه ترکی بوستان سعدی، نوشته که: آقاجان! وقتی نمی‌تونی درست فارسی بنویسی، خب توئیت نکن. البته شاید ما هم درست نویسی را خوب ندانیم، ولی رئیس فرهنگستان ادبیات فارسی کشور هم نیستیم.
کد خبر: ۳۳۹۰۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۳
روز‌های قرنطینه؛
در ستایش بطالت، یکی از رساله‌های مشهور برتراند راسل است که در اوج رکود بزرگ نوشته شد. در آن دوران، کسب‌و‌کار‌های فراوانی از میان رفته بود و هر روز بر تعداد بیکاران افزوده می‌شد. اما مشکل فقط فقر نبود، آدمی که کار نداشت، گویی مهم‌ترین عنصر معنابخشی به زندگی‌اش را از دست می‌داد. راسل می‌گفت تا وقتی چنین باشد، معنای فراغت را درک نخواهیم کرد. حالا که جهان دوباره در آستانۀ بحران اقتصادی بزرگی قرار گرفته، ایده‌های راسل دوباره موضوعیت پیدا کرده‌اند.
کد خبر: ۳۳۴۹۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۸
غم وصال؛
ادبیات و هنر در سالی که گذشت چهر‌ه‌های سرشناسی مانند نجف دریابندری، اصغر عبداللهی، محمد مجلسی، عباس صفاری، علیرضا راهب، اکبر عالمی، حسن انوشه، سوسن طاقدیس و اسماعیل سعادت را از دست داد.
کد خبر: ۳۳۳۳۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۷
گفتگو؛
همه ما به قلاب تکنولوژی گرفتار آمده‌ایم و تکنولوژی به سبب پاداشی که از رفاه به ما می‌دهد، به جبری عادت‌محور در زندگی‌مان بدل شده است. تکنولوژی تیغ دو دم است؛ هم سود دارد، هم زیان. هم آسیب است، هم فرصت. هم خطر است، هم سهولت. هم اطمینان و آرامش خاطر است، هم نبود امنیت.
کد خبر: ۳۳۲۶۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۲
حجت‌الاسلام عاملی تشریح کرد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه کرسی‌های آزاداندیشی باید توانایی‌های قابل‌توجهی در فهم تمدن نوین اسلامی داشته باشد، اظهار کرد: امروزه مهم‌ترین شاخص اندازه‌گیری پیشرفت و تعالی جامعه، کیفیت زندگی است. این کیفیت پیوند ناگسستنی با اندیشه اسلامی دارد، اگر نوآوری‌های ما معطوف به این چارچوب باشد، منشأ ارتقای کیفیت زندگی می‌شود.
کد خبر: ۳۳۱۰۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۳
هبوط به قلمرو زمان؛
گنوستیسیم تفکری عرفانی بود که حدود دو قرن پس از میلاد مسیح در روم رواج یافت. گنوستیک‌ها معتقد بودند اوج کمال و غنا در چیز‌هایی است که هنوز به وجود نیامده‌اند، چرا که هر چه پا به دایرۀ زمان بگذارد، ناگزیر، مشمول کهنگی و فساد و نابودی است. رگه‌هایی از این تفکر در زندگی روزمرۀ ما نیز نمود می‌یابد: در اهمال‌کاری‌ها و تعلل‌هایمان، در نقشه‌هایی که می‌کشیم، اما هیچ وقت دنبال تحققشان نمی‌رویم، چون می‌ترسیم خراب شوند.
کد خبر: ۳۲۴۵۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۷
اتوپیای افلاطون؛
کتاب «جمهوری» افلاطون تلاش می‌کند در آغاز پاسخی به این پرسش پیدا کند: «عدالت چیست و آیا عادل بودن مفید است؟»
کد خبر: ۳۱۵۸۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۷
پرسش از زیستن
«معنای زندگی» کتاب کم حجمی است به قلم ویل دورانت. او در این اثر در پی پاسخ به یکی از اساسی‌ترین پرسش‌های بشر است؛ معنای زندگی چیست؟ پرسشی که او آن را از صد نفر از جمله مشهورترین اشخاص زمان خود پرسیده و این کتاب ثمره این پرسخ و پاسخ است.
کد خبر: ۳۱۵۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۳
محمدرضا اسدی:
عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است که علامه جعفری تلاش می‌کرد تا اندیشه خود را به سنت سینوی، اشراقی و صدرایی محدود و محصور نکند، بلکه با فاصله گرفتن از این سنت‌ها اندیشه‌ورزی کند.
کد خبر: ۳۱۱۸۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۵
نگاهی بر
علامه محمدتقی جعفری از زمره آزاداندیشانی است که به علت تسلط عجیبش، از فلاسفه نامی در عرصه جهانی است و در اثبات شهرتش همین بس که امام خمینی (ره) او را ملقب به «ابن سینای زمان» می‌کند. کارنامه فکری علامه جعفری، کارنامه پرمحصول مردی است که وجودش وقف دین و دانش بود. تلاش کرد حیات برای انسان تصویری منطقی‌تر بیابد و در وادی حیات معقول گام بگذارد.
کد خبر: ۳۱۱۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۸
شایان اویسی پاسخ می‌دهد
تاریخ و تاریخ نگاری جزو علومی است که معمولا حول و حوش آن سوالات بسیاری وجود دارد و این سوالات را بسیاری از تاریخ شناسان پاسخ می‌گویند.
کد خبر: ۳۰۴۲۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۶
ثمره‌های بیهودگی؛
در ستایش بطالت، یکی از رساله‌های مشهور برتراند راسل است که در اوج رکود بزرگ نوشته شد. در آن دوران، کسب‌و‌کار‌های فراوانی از میان رفته بود و هر روز بر تعداد بیکاران افزوده می‌شد. اما مشکل فقط فقر نبود، آدمی که کار نداشت، گویی مهم‌ترین عنصر معنابخشی به زندگی‌اش را از دست می‌داد. راسل می‌گفت تا وقتی چنین باشد، معنای فراغت را درک نخواهیم کرد. حالا که جهان دوباره در آستانۀ بحران اقتصادی بزرگی قرار گرفته، ایده‌های راسل دوباره موضوعیت پیدا کرده‌اند.
کد خبر: ۳۰۴۱۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۵